Zmiany w prawie transportowym stały się już faktem. Teraz branża musi jedynie je zaakceptować i dołożyć wszelkich starań, aby się do nich dostosować. Jednak aby uniknąć konsekwencji, należy pełni zrozumieć co i w jakim stopniu uległo modyfikacjom. Jedną ze zmian jest kara za przekroczenie czasu pracy w porze nocnej.

Wyjaśniamy zatem o jakich kwotach mowa oraz czym w ogóle jest praca we wspomnianej porze nocnej.

Czym jest pora nocna w transporcie?

Pora nocna w ogólnym Kodeksie Pracy, to określenie dla wybranych 8 godzin pomiędzy 21:00 a 7:00 rano. Dotyczy to zatem pracownika produkcyjnego, górnika czy też pielęgniarki pracującej w szpitalu. Ta definicja dotyczy naliczania dodatku do wynagrodzenia również dla kierowców.

Dodatkowo w transporcie, zgodnie z ustawą o czasie pracy kierowców (art. 2ppkt 6a UoCPK), dla celów ustalania czasu pracy, jest dodatkowa pora nocna zdefiniowana jako wybrane 4 kolejne godziny pomiędzy 0.00 a 7:00.

Jaki dokładnie będzie to przedział (00:00 – 04:00, czy też 02:00 – 06:00), określa już pracodawca w regulaminie pracy. Gdy przedsiębiorstwo nie posiada takiego dokumentu, godziny pory nocnej należy opisać np. w warunkach zatrudnienia.

To przedsiębiorstwo określa które cztery godziny z przedziału 00:00 – 07:00 są porą nocną. Zapis ten powinien znaleźć się w regulaminie pracy.

Kiedy mamy do czynienia z pracą w porze nocnej?

Jeżeli przedsiębiorstwo w wewnętrznej dokumentacji (regulaminie) określiło, że pora nocna trwa od 1:00 do 5:00 nad ranem, a pracownik w tym właśnie czasie będzie wykonywał konkretne czynności pracy (jazda lub „inna praca”), nawet 1 minutę, należy ograniczyć łączny wymiar tych czynności. W takiej sytuacji czas pracy (czynności jazdy oraz innej pracy, tzw. „młoteczków”) tego kierowcy nie może przekraczać 10 godzin w danej dobie. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że bez znaczenia jest czy pora nocna przypada na koniec czy też na początek pracy w danym dniu.

Ważną informacją jest, że przepis ten dotyczy zarówno pracowników zatrudnionych na umowie o pracę jak i umowie zleceniu czy na własnej działalności. Do limitu 10 godzin zalicza się tylko zdarzenia jazdy i innej pracy kierowcy, a przerwy w pracy (np. przerwa śniadaniowa, która WLICZA się do wynagrodzenia, ale nie powoduje przekroczenia pracy) i dyspozycja nie są czasem pracy i nie mogą powodować naruszenia przepisów. Dodatkowo pamiętajmy, że definicja 8-godzinnej pory nocnej z Kodeksu Pracy obowiązuje nadal do naliczania wynagrodzenia.

Do czasu pracy zaliczają się takie czynności jak:

• jazda
• inna praca (tzw. młoteczki)

Suma tych zdarzeń nie może przekraczać 10 godzin w danej dobie (czyli w kolejnych 24 godzinach od rozpoczęcia pracy).

Co uległo zmianie w nocnym czasie pracy kierowcy?

Wcześniej przepis ten był uwzględniany tylko podczas kontroli PIP w przedsiębiorstwie. Natomiast obecnie ustawodawca przewidział możliwość nałożenia kar podczas kontroli ITD zarówno na drodze jak i podczas kontroli w przedsiębiorstwie. Za przekroczenie dopuszczalnego dobowego, 10-godzinnego nocnego czasu pracy od 1h:00 do 2h:59 kara wynosi 50 zł, oraz 100 zł od 1 do 3 godziny. Każda kolejna godzina przekroczenia od 3 godzin w górę: +200 zł.

Niestety na tym etapie mogą nam się pojawić sytuacje problematyczne. Osoba kontrolująca kierowcę na drodze rzadko będzie miała dostęp do dokumentów, w których znajdzie informację o przedziale czasowym wyznaczającym porę nocną w danym przedsiębiorstwie.

A zatem wyjścia są dwa: albo na drodze ten przepis nie będzie kontrolowany, albo przedsiębiorca będzie wzywany do dostarczania wymaganych informacji w celu dokończenia kontroli

Nie jest zatem wymagane zakończenie pracy po 10 godzinach zegarowych od rozpoczęcia (np. 3:00-13:00), ponieważ w tym czasie kierowca na pewno odbierał wymagane przepisami przerwy, przymusowe postoje lub był w dyspozycji. Aktywność w ciągu doby nadal może wynosić 13 lub 15 godzin, a w przypadku zespołu nawet 21 godzin, zgodnie z przepisami unijnymi. Ograniczeniu podlega suma pracy, np. 8 godzin jazdy i maksymalnie 2 godziny „innej pracy” (tzw. młoteczków), 9 godzin jazdy i dodatkowo tylko 1 godzina „innej pracy”. Limit 10 godzin ma zadziałać w przypadku kierowców potencjalnie zmęczonych pracą w nocy.

Do czasu pracy kierowcy w nocy NIE zaliczają się takie czynności jak:

• przerwa
• postój
• dyspozycja

Kierowca rozpoczynający pracę o 3.00 nad ranem może być aktywny do godziny 16.00 (13h), a nawet 18:00 (15h), jeżeli suma nocnego czasu pracy kierowcy (jazda, inna praca) nie przekracza 10 godzin.

Jazda w pojedynczej obsadzie

PRAWIDŁOWA PRACA W PORZE NOCNEJ – BRAK PRZEKROCZENIA 10 GODZIN PRACY

Kierowca był aktywny od godziny 3:00, kierował pojazdem 9 godzin i 1 godzinę wykonywał „inne prace” (tzw. młoteczki). Pomimo, że kierowca rozpoczął pracę o 3:00 i zakończył o 16:00, nie nastąpiło naruszenie (przekroczenie 10 h pracy w porze nocnej).

PRZEKROCZENIE CZASU 10 GODZIN W PORZE NOCNEJ – NARUSZENIE

Kierowca rozpoczął pracę o godzinie 3:00, i podobnie jak w pierwszym przypadku, suma czasu jazdy wynosiła 9 godzin, natomiast inna praca trwała 1 godzinę. JEDNAK po odpoczynku trwającym 9 godzin, rozpoczął pracę o godzinie 01:00 następnego dnia, co spowodowało, że w danej dobie jego praca wynosiła 12 godzin.

PRAWIDŁOWA PRACA W PORZE NOCNEJ – BRAK PRZEKROCZENIA 10 GODZIN PRACY

Kierowca, podobnie jak wcześniej, rozpoczął pracę o godzinie 3.00. Po odpoczynku trwającym od godziny 16.00 znów podjął aktywność w postaci jazdy. JEDNAK w tym przypadku jego nocny czas pracy kierowcy przed odpoczynkiem trwała 9 godzin, a sam odpoczynek trwał dłużej o godzinę. Dzięki temu jazda, która rozpoczęła się o godzinie 2.00 w nocy nie przekroczyła dozwolonych 10 godzin pracy w porze nocnej i tym samym nie spowodowała naruszenia.

Jazda zespołowa

PRAWIDŁOWA PRACA W PORZE NOCNEJ – BRAK PRZEKROCZENIA 10 GODZIN PRACY

Kierowca był aktywny od godziny 3:00 i realizował przejazd w zespole z innym kierowcą. Kierował pojazdem 10 godzin, ale nie wykonywał żadnych „innych prac”. Okresy dyspozycji nie są brane do kontroli czasu pracy. Zatem, pomimo, że kierowca rozpoczął pracę o 3:00 i zakończył o 23:00 (20h), nie nastąpiło naruszenie (przekroczenie 10 h pracy w porze nocnej).

PRZEKROCZENIE CZASU 10 GODZIN W PORZE NOCNEJ – NARUSZENIE

W tym przykładzie kierowca był aktywny od godziny 3:00 i również realizował przejazd w zespole z innym kierowcą, ale oprócz jazdy 10 godzin wykonał dodatkowo 1 godzinę „innych prac”. Okresy dyspozycji nie zaliczają się do pracy, ale suma jazdy i czynności „innej pracy” wyniosła 11 godzin, zatem nastąpiło naruszenie (przekroczenie 10 h pracy w porze nocnej) dla tego kierowcy.

PRAWIDŁOWA PRACA W PORZE NOCNEJ – BRAK PRZEKROCZENIA 10 GODZIN PRACY

Ten przykład jest szczególny. Suma pracy w dobie wyniosła 12h:30 minut (10h jazdy+2h:30 innej pracy), ale pomimo faktu, że kierowca rozpoczął pracę o godzinie 20:00 i wykonywał przejazd w zespole do 17stej dnia następnego, nie wystąpiła praca w porze nocnej (w okresie 0:00 – 4:00 kierowca był w dyspozycji). Zatem nie ma naruszenia. Odpowiednie regulacje godzin pory nocnej oraz uważne planowanie aktywności, szczególnie dla podwójnej załogi, pozwalają uniknąć naruszeń. Drugi kierowca ma ograniczenie pracy do 10h, ale jeśli nie będzie musiał uczestniczyć w pełni w całym załadunku, to również nie naruszy przepisu.

Zmiany w przepisach mają na celu zapewnić większe bezpieczeństwo na drogach i lepsze warunki pracy dla kierowców. Zapewnienie przestrzegania tych przepisów jest kluczowe dla funkcjonowania transportu drogowego. Wszystko to wymaga odpowiedniego monitorowania i zarządzania czasem pracy kierowcy w nocy, zarówno przez pracodawców, jak i pracowników.

Nowy Rok rozpoczął się od kolejnych zmian w branży transportowej!
Najważniejszą z nich pozostaje następujący fakt: dieta z tytułu podróży krajowej od 1 stycznia 2023 r. wzrosła z 38 do 45 zł. Dieta wypłacona w takiej wysokości kierowcy wykonującemu przewozy po Polsce będzie zwolniona z podatku i składek ZUS. Wzrósł również ryczałt za nocleg w podróży krajowej z 57 zł do 67,50 zł.

Co więcej? 2023 to rok, aż dwóch, podwyżek płacy minimalnej!
Po pierwszej podwyżce (1 stycznia 2023r. płaca minimalna wzrosła do 3490 zł brutto), od 1 lipca 2023r. wynagrodzenie minimalne wzrośnie do 3600zł brutto.Co za tym idzie – budżet państwa na 2023 r. zakłada, że wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wyniesie 6935 zł brutto. To ma oczywiście swoje odzwierciedlenie w wysokości składki ZUS, której wzrost jest rekordowy. Oczywiście przeciętne miesięczne wynagrodzenie jest również bardzo istotne przy naliczaniu “ulgi” wirtualnej diety.