Kierowca zawodowy musi restrykcyjnie przestrzegać przepisów o czasie pracy, aby nie narażać się na sankcje w postaci mandatów karnych, dbając jednocześnie o bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Osoby pracujące w firmach transportowych mają dokładnie wskazany nie tylko dzienny, ale też tygodniowy czas pracy kierowcy.

Ile godzin (w ciągu tygodnia czy dwóch) można w ciągu tygodnia prowadzić samochody ciężarowe z tachografem? Co grozi za przekroczony tygodniowy czas jazdy kierowcy? Czas pracy kierowcy podzielony jest na okresy ciągły, dzienny i tygodniowy. W niektórych przypadkach (przy okresie dobowym) czas może być różny w zależności od tego czy kierowca jeździ w duecie, czy samemu. Tygodniowy czas pracy kierowcy nie jest jednak zależny od liczebności załogi.

Jaka ustawa opisuje tygodniowy czas pracy kierowcy? To międzynarodowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 561/2006 oraz Ustawa o czasie pracy kierowców z 16 kwietnia 2004 r.

Ile wynosi tygodniowy czas pracy kierowcy i jak długo powinien odpoczywać pracownik firmy transportowej?

Rozporządzenie nr 561/2006 wskazuje, że w ciągu jednego tygodnia kierowca nie może pracować więcej niż 56 godzin (dotyczy okresu od poniedziałku do niedzieli). Dwutygodniowy czas jazdy to natomiast 90 godzin maksymalnie. Przykład? W jednym tygodniu kierowca przejechał 56 godzin (maksymalna możliwa liczba). W drugim może przejechać już tylko 34 godziny.

Tygodniowy okres odpoczynku rozpoczyna się maksymalnie po zakończeniu sześciu okresów (24 godzinnych). Należy liczyć od końca poprzedniego okresu tygodniowego.

Czas pracy kierowcy  – ile cykli w tygodniu?

Czas pracy kierowcy podzielony jest na cykle dobowe. Kierowca może pracować przez maksymalnie sześć takich cykli (składających się na jazdę, odpoczynek i pracę) w ciągu jednego tygodnia. Jak wskazaliśmy wyżej, najpóźniej na koniec 6 dnia pracy musi rozpocząć odpoczynek.

Ile wynosi maksymalny tygodniowy czas pracy kierowcy łącznie z godzinami nadliczbowymi?

Maksymalny tygodniowy czas pracy kierowcy łącznie z godzinami nadliczbowymi dokładnie opisuje Art. 12. [Wymiar tygodniowego czasu pracy] Ustawy o czasie pracy kierowców z 2004 roku (w wersji obowiązującej opublikowany w Dz.U.2022.1473 t.j.). Co wynika z tego dokumentu legislacyjnego? Ustawodawca wyraźnie wskazuje, że tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Jednocześnie istnieje wyjątek od tej zasady. Kierowca może wydłużyć ten czas do 60 godzin, jeżeli jego średni tygodniowy czas nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym (nie może on przekroczyć 4 miesięcy). Wskazuje na to pkt. 2 wskazanego art.  może być przedłużony do 60 godzin, jeżeli średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Podkreślmy, że zasady te obowiązują także kierowców, którzy są zatrudnieni u więcej niż jednego pracodawcy.

Kary za przekroczenie tygodniowego czasu pracy kierowcy zawodowego

Wysokość kar za przekroczenie tygodniowego czasu kierowcy również określa wspomniana już Ustawa o czasie pracy kierowcy. Do egzekwowania przepisów zawartych w ustawie uprawnione są takie służby jak ITD., policja, Straż Graniczna, Państwowa Inspekcja Pracy (wyłącznie na terenie przedsiębiorstwa) i Służba Celna. Jaka jest wysokość kar? Jeżeli kierowca skróci tygodniowy czas odpoczynku o mniej niż 4 godziny, otrzyma mandat w wysokości 200 złotych. Przekroczenie czasu od 4 do 9 godzin to kara w wysokości 300 złotych. 500 złotych mandatu otrzyma pracownik, który złamał przepisy i przedłużył jazdę od 9 do 14 godzin. Każda godzina powyżej będzie „kosztować” dodatkowe 1000 złotych.  Podkreślmy na koniec, że karami objęci są także przedsiębiorcy zatrudniający kierowcę czy osoby niezatrudnione, wykonujące osobiście przewozy drogowe na jego rzecz (tu kary wynoszą od 50 do 500 złotych).

Czas pracy kierowcy jest ściśle określony przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 561/2006, umowy międzynarodowe oraz Ustawę o transporcie drogowym i czasie pracy kierowców z 2013 roku. Wyżej wymienione dokumenty legislacyjne wskazują jak długo może pracować kierowca i ile przerwy powinien zrobić. Co, jednak gdy jesteś zmuszony przekroczyć ustawowy okres działania? W jaki sposób wyjść z tej patowej sytuacji i jak opisać wydruk z tachografu, aby nie otrzymać wysokiej kary? Podpowiadamy! Normy dotyczące czasu pracy kierowców zawodowych wprowadzono, aby ograniczyć nadmierne zmęczenie pracowników i zwiększyć bezpieczeństwo ruchu drogowego. To słuszna koncepcja. Niestety, przepisy są tak skonstruowane, że niekiedy nawet kilkuminutowe przekroczenie czasu jazdy może doprowadzić do ukarania kierowcy wysokim mandatem. Istnieją jednak sposoby umożliwiające uniknięcie kar.

Jak długo może pracować kierowca? Poznaj najważniejsze przepisy

Przepisy dokładnie determinują jak długo może pracować kierowca w okresie dziennym, tygodniowym i podczas jazdy ciągłej.

• Dzienny czas pracy kierowcy nie może przekroczyć 9 godzin (dwa razy w tygodniu kierowca może przedłużyć czas do 10 godzin).
• Po 4,5 godzinach jazdy kierowca musi zrobić 45 minut przerwy.
• Czas jazdy kierowcy można rozłożyć np. na 1,5 godziny i 3 godziny, dzieląc pauzę na 15 minut i 30 minut (druga przerwa musi być dłuższa, nie można zrobić najpierw 30 minut, a później 15 minut przerwy).
• Przy 9-godzinnym czasie pracy kierowcę obowiązuje 45 minut przerwy łącznie. Przy przedłużonym, dziennym czasie pracy wymagane są dwie przerwy 45-minutowe.
• W ciągu 24 godzin od rozpoczęcia pracy kierowca jest zobowiązany do 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (można go podzielić na dwa okresy po 3 godziny i 9 godzin. Wtedy łącznie okres odpoczynku będzie wynosił 12 godzin).
• Skrócony czas odpoczynku kierowcy to 9 godzin. Szofer może zrealizować go 3 razy pomiędzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku.
• Po 6 cyklach kierowca musi odpocząć co najmniej 45 godzin. Można skrócić ten czas przy spełnieniu warunków. Przede wszystkim trzeba go nadrobić odpoczynkiem wykorzystanym jednorazowo, który odbędzie się przed końcem trzeciego tygodnia, następującym po danym tygodniu. Nie można też zawsze skrócić z rzędu dwóch odpoczynków. Obowiązuje to wyłącznie zagranicznych zleceń i to pod warunkiem, że trzeci odpoczynek będzie już w kraju

Czas pracy kierowcy liczy tachograf, który musi być włączony od początku rozpoczęcia pracy kierowcy (również w czasie załadunku towaru – na tzw. młotki). Urządzenie ma cały czas rejestrować aktywność pracownika. Jego wyłączenie lub ingerencja w jego pracę wiąże się z ogromnymi karami sięgającymi kilku tysięcy złotych.

Przekroczenie czasu pracy – na co narażony jest kierowca?

Kary dla kierowców za przekroczenie czasu pracy determinuje taryfikator Pakietu Mobilności Unii Europejskiej obowiązujący od 2 lutego 2022 roku. Do nakładania kar uprawnione są ITD., policja, Służba Celna, Straż Graniczna, a w przypadku kontroli w siedzibie przedsiębiorcy – Państwowa Inspekcja Pracy. Jakie są wysokości kar?

• Przekroczenie dziennego czasu prowadzenia pojazdu do godziny i o każdą następną rozpoczętą godzinę – 100 złotych.
• Skrócenie dziennego odpoczynku do jednej godziny – 200 złotych.
• Skrócenie tygodniowego odpoczynku do mniej niż 4 godzin – 200 złotych.
• Przekroczenie tygodniowego czasu pracy od 4 do 9 godzin – 300 złotych.

Kary za przekroczenie czasu pracy kierowcy nakładane są także na samych przedsiębiorców.

Kiedy kierowca może przekroczyć czas jazdy i o ile?

W sytuacjach losowych kierowca może przekroczyć ustawowy czas pracy. Podstawą prawną jest tutaj artykuł 12 z rozporządzenia WE/561/2006 UE. Dokument ten stanowi, że w pewnych przypadkach kierowca może odstąpić od przestrzegania przepisów. Jakie to przypadki?

• Wykroczenie powstało, bo kierowca szukał odpowiedniego miejsca na postój (np. na drodze szybkiego ruchu).
• Powodem wykroczenia było zabezpieczenie ładunku oraz kierowcy przed niebezpiecznymi sytuacjami (np. nadzwyczajnie niebezpiecznych warunków atmosferycznych, groźba kradzieży, napad)
• Inne nieprzewidziane sytuacje na drodze i podczas pracy: błędy przy załadunku i rozładunku, korek na drodze, kolizja lub awaria, złe warunki na drodze itp.

Do ewidencjonowania przekroczenia czasu jazdy kierowcy służy opisany wydruk z tachografu cyfrowego (lub opis na tarczy w przypadku analogowych urządzeń). Kierowca drukuje i opisuje wykresówkę również wtedy, gdy jego karta kierowcy jest uszkodzona albo w trakcie kontroli ITD.

Jak opisać wydruk z tachografu po przekroczeniu czasu jazdy?

Zacznijmy od tego, że kierowca musi zrobić wydruk z tachografu zaraz po przekroczeniu czasu pracy. Brak opisanego wydruku w czasie kontroli to gwarantowana kara.

Opis wydruku z tachografu

Jak opisać wydruk z tachografu po przekroczeniu czasu jazdy? Na wydruku należy napisać numer ART. 12/561/2006 WE (powołując się na międzynarodowe rozporządzenie). To pozwoli uniknąć kary również poza granicami kraju, gdy funkcjonariusz nie zna Twojego języka. Następnie dokładnie opisz, jak wyglądała sytuacja, dlaczego przekroczyłeś czas pracy i jak duże było to opóźnienie. Konieczna jest też data i godzina zdarzenia. Opis potwierdź własnoręcznym podpisem. Pamiętaj, że wydruk z tachografu konieczny jest także w przypadku, gdy Twoja karta kierowcy ulegnie zniszczeniu, kradzieży lub zagubieniu. W takiej sytuacji musisz drukować i opisywać wykresówkę po każdym zakończonym dniu pracy. To dokument, który uprawnia Cię do dalszej jazdy, jednak nie dłużej niż przez 15 dni.